Fentanyl& Nitazenen

De extreme potentie van fentanyl en nitazenen betekent dat zelfs een milligram (een duizendste van een gram) genoeg kan zijn om een fatale overdosis te veroorzaken

Je hoort vaak over Fentanyl en Nitazenen en hun verband met de opioïdencrisis in de Verenigde Staten. Maar deze stoffen worden ook steeds vaker in verband gebracht met overdosisincidenten in heel Europa, waaronder Nederland. Tot nu toe waren er een aantal fatale overdoses gerelateerd aan medisch voorgeschreven fentanylpleisters. Maar met de dood van een Amsterdammer in maart 2025, de eerste geregistreerde fatale overdosis als gevolg van illegaal aangeschafte oxicodon pillen die nitazenen bevatten, neemt de bezorgdheid over de circulatie van deze stoffen op de Nederlandse drugsmarkt toe.

Er zijn ongeveer 13 verschillende soorten nitazenen die worden ingedeeld in deze categorie van geneesmiddelen, waarvan Isotonitazene de meest voorkomende is. Andere veel voorkomende nitazenen zijn Metonitazenen, Protonitazenen, Butonitazenen en Etonitazenen.

Effecten

Fentanyl en nitazenen hechten zich aan opioïde receptoren in de hersenen en het ruggenmerg – dezelfde gebieden die pijn en emotie reguleren – waardoor inkomende pijnsignalen worden onderdrukt en een sterke verlichting van de pijn (analgesie) optreedt. Wanneer deze receptoren worden geactiveerd, laat de beloningsroute van de hersenen ook een golf van dopamine los in de nucleus accumbens, waardoor een intens gevoel van euforie ontstaat.

Opioïde receptoren zijn ook aanwezig in de hersenstam, waar ze de ademhaling regelen. Fentanyl en nitazenen vertragen de ademhaling. Een ernstige vertraging heet een ademhalingsdepressie en is de belangrijkste reden waarom opioidenoverdosissen regelmatig fataal zijn.

Omdat beide drugs extreem krachtig zijn, kan zelfs een paar microgram boven een veilige dosis een levensbedreigende ademhalingsdepressie veroorzaken.