Fentanyl& Nitazenes:

Wie loopt er risico?

Het is belangrijk om te benadrukken dat de meeste mensen niet opzettelijk op zoek zijn naar fentanyl of nitazenen. Ze kopen drugs zoals heroïne of pijnstillers zoals oxycodon, zonder te weten dat deze zijn versneden met of vervangen door fentanyl of nitazenen en consumeren dus onbewust fentanyl en nitazenen. Dit verhoogt het risico op een overdosis, omdat mensen zich niet bewust zijn van de zeer krachtige drugs die ze gebruiken.

Maar er zijn zeker ook mensen die fentanyl willen gebruiken. Als mensen tolerantie ontwikkelen voor zwakkere pijnstillers of heroïne, kunnen ze actief op zoek gaan naar fentanyl om dezelfde effecten te bereiken. In Nederland zijn er geen meldingen van fentanyl als op zichzelf staande stof op de drugsmarkt, maar er zijn wel gevallen bekend van mensen die medisch voorgeschreven fentanyl innemen of roken.

In Nederland lopen mensen die online of via een dealer pijnstillers zoals Oxicodon kopen het risico om per ongeluk fentanyl of nitazenen binnen te krijgen. Het Nederlandse Drugsincidenten Monitoringsysteem zal gevallen van vergiftiging of overdosering echter snel identificeren, waardoor er meteen gereageerd kan worden op noodsituaties. De Drugsmarktmonitoring door middel van drugstesten zal waarschijnlijk ook snel pillen met een afwijking of andere stoffen identificeren en een rood alarm afgeven om het publiek te waarschuwen.

Gemarginaliseerde mensen die drugs gebruiken lopen grootste risico

Mensen die op straat of in daklozenopvang leven en drugs gebruiken, lopen een verhoogd risico op blootstelling aan fentanyl en de nog sterkere nitazenen. Hun keuze voor drugs verandert doorgaans snel door veranderingen in prijs en aanbod.

Mainline’s recente onderzoek naar flakka (alfa-PVP) laat zien hoe snel deze verschuivingen kunnen gaan: toen flakka werd verboden, gingen gebruikers in West-Brabant en Zeeland meteen op zoek naar vervangers. En veel van de mensen die flakka problematisch gebruikten, hadden een geschiedenis van problematisch GHB-gebruik. Voor deze gemarginaliseerde populatie zijn de kosten, de beschikbaarheid en de potentie bepalend voor de consumptie. Als een middel goedkoop, makkelijk te vinden en krachtig is, zal het worden gebruikt, of het nu een ander stimulerend middel of een downer is. Want sterkere drugs bieden een snelle ontsnapping aan de harde dagelijkse realiteit.

Op dit moment gebruikt deze groep ook heroïne en medicijnen, die beiden met fentanyl of nitazenen versneden kunnen zijn. Veldwerkers hebben ook mensen gezien die fentanylpleisters kochten. Regelmatige blootstelling aan deze opioïden verhoogt het risico op afhankelijkheid, tolerantie en een verschuiving naar nog sterkere synthetische opioïden wanneer deze tegen lage prijzen op de markt komen.

In samenwerking met GGD Amsterdam heeft Mainline een flyer gemaakt voor professionals die werken met mensen aan de rand van de samenleving die drugs gebruiken, om hen te wijzen op de risico’s van fentanyl en nitazenen..