Trippen om je gebruik te stoppen

Wat doen psychedelica waardoor je gebruik afneemt of zelfs helemaal stopt?

Er is steeds meer bewijs, aldus De Leeuw, dat psychedelica nieuwe verbindingen aanleggen in de hersenen en dat ze het vermogen van de hersenen stimuleren om zichzelf te kunnen veranderen. ‘Bij verslaving worden bepaalde denkpatronen en gedragingen zó ingesleten in het brein dat ze heel moeilijk te doorbreken zijn. Psychedelica in combinatie met therapie lijken een opening te bieden om deze patronen te doorbreken. Daarnaast doen mensen tijdens een trip (en de dagen erna) inzichten op. In sommige gevallen is de ervaring zó krachtig dat mensen hun hele levensloop en identiteit in een ander licht zien.’ De ervaring kan ook veel pijn en verdriet oproepen, bijvoorbeeld door de verwerking van traumatische gebeurtenissen uit het verleden. ‘Met de juiste ondersteuning kunnen deze ervaringen enorm therapeutisch zijn, en mensen het vertrouwen geven dat zij de controle over hun leven weer kunnen terugnemen.’

Hoe groot is de kans dat op de korte termijn mensen behandeld worden met psychedelica?

‘Die kans is niet groot. Het is enorm arbeidsintensief om zulk onderzoek te doen.’ Therapiesessies duren niet een uur, maar een hele werkdag. Bovendien zijn er altijd twee therapeuten bij betrokken. ‘Daarnaast staan deze middelen op de Opiumlijst. Middelen die verboden zijn wil je gaan toedienen bij mensen die heel ziek zijn. Terecht dus dat dat goed onderbouwd moet worden voordat we hiermee aan de slag mogen.’

Het onderzoek naar psychedelica en afhankelijkheid staat nog in de kinderschoenen, maar stel dit zou werkelijkheid worden. Hoe zou zo’n behandeling eruitzien?

‘Mensen denken vaak dat het om microdoseren gaat, waarbij wordt gepraat, maar er worden juist hoge dosering van paddo’s of lsd toegediend. Vaak ben je niet eens in staat om te praten. Het kwartje valt meestal pas daarna. De psychedelica zijn een soort katalysator. Ze kunnen een emotionele doorbraak geven. Mensen komen bijvoorbeeld bij vergeten herinneringen of bij emoties waar ze niet bij kunnen. In vervolgsessies ga je in gesprek met je therapeut over wat je hebt ervaren. De behandeling is dus altijd in combinatie met therapiesessies.’

Ga je zo’n tripsessie doelgericht in. Zo van: ik wil stoppen met drugs?

‘Je kan met die gedachte de sessie ingaan, maar de tripervaring gaat een bepaalde kant op die niet te voorspellen is. Het gaat misschien minder over het gebruik zelf, maar er komt bijvoorbeeld een traumatische herinnering naar boven of er komen problemen boven rondom zelfbeeld en identiteit.’

Het lijkt erop dat het nog lang gaat duren voordat mensen behandeld kunnen worden met psychedelica. Dan maar zelf aan de slag met lsd en paddo’s om van de drugs of drank af te komen?

‘Bij Jellinek krijgen we signalen binnen dat mensen zichzelf gaan behandelen. Mensen die bij de testservice komen, geven aan dat dat ze mdma of ketamine willen gebruiken om hun depressie of trauma te behandelen door de positieve verhalen in de media. Maar wat mensen vergeten: ja, psychedelica zijn veelbelovend, maar het is áltijd in combinatie met therapie.’

Zijn er risico’s?

‘Er kleven zeker risico’s aan. Sommige mensen worden totaal weggeblazen door de ervaring, ze kunnen extreem angstig of suïcidaal worden. Naar wie ga je dan toe? Als je het zelf doet, krijg je niet de juiste ondersteuning. Ik zou afraden om met psychedelica je verslaving te willen aanpakken. De ervaring is zo onvoorspelbaar. Een deel van de mensen die experimenteert met psychedelica komt er niet per se beter uit. Mocht je het willen, bespreek het dan met je behandelaar, zodat die je over de risico’s kan informeren. Daarnaast kan je je afvragen: werkt dit wel voor iedereen?’

Hoe bedoel je?

‘De onderzoeken zijn uitgevoerd onder mensen met een baan en een sociaal vangnet, niet onder mensen die op straat leven of in de daklozenopvang wonen. Stel, je bent dakloos en afhankelijk van een bepaald middel en je ondergaat therapie met psychedelica. Je doet dan bijvoorbeeld allerlei inzichten op. En dan? Dan kom je daar weer uit en dan leef je nog steeds op straat. Ik denk dat de kans op terugval dan groot is.’

Onderzoek

Trippend je gebruik aanpakken. Dit soort onderzoeken is niet nieuw. In de jaren zestig zijn mensen behandeld met lsd om van hun alcoholgebruik af te komen. Na een lsd-dosering en gesprekken met een psycholoog bleek er afname te zijn in gebruik. Helaas zijn die onderzoeken niet accuraat uitgevoerd. Er was bijvoorbeeld geen controlegroep die een placebo-medicijn toegediend kreeg. Na de jaren zestig lag het onderzoek decennia stil. Psychedelica werden verboden; hiermee stopte ook het onderzoek naar medisch gebruik van deze middelen. Maar nu is er weer interesse in het onderwerp. Het meest overtuigende onderzoek, aldus De Leeuw, komt uit de Verenigde Staten. In 2022 kregen 93 patiënten psilocybine of een placebo toegediend. Bij mensen die psilocybine kregen, nam het alcoholgebruik af. ‘Maar ook dit onderzoek heeft een kanttekening,’ zegt De Leeuw. Er werden bijvoorbeeld geen mensen geworven bij verslavingsklinieken. Iedereen die het gevoel had te veel te drinken kon zich aanmelden. De Leeuw: ‘Maar het belangrijkste element is niet onderzocht: zijn mensen ook op de lange termijn gestopt?’

Een ander onderzoek, ook uitgevoerd in Amerika, wilde aantonen of je cocaïneafhankelijkheid kunt behandelen met ketamine. Uit kleinschalige onderzoeken bleek dat de craving verminderde, zo ook de kans op terugval, maar ook voor dit middel is meer onderzoek nodig.

Tot slot zijn er signalen dat Iboga, een struik die groeit in West-Centraal Afrika, heilzame werkingen heeft op opiatengebruik. Ontwenningsverschijnselen zouden verdwijnen en ook de drang om te gebruiken. Ook daar is onderzoek naar gedaan (zelfs in Nederland), maar aan het middel kleven lichamelijke risico’s, zoals hartritmestoornissen. In het alternatieve circuit zijn zelfs enkele mensen overleden na het gebruik van Iboga.

Hulp nodig?

Heb je psychedelica genomen en krijg je daarna psychische problemen? Neem contact op met drugsinfolijn: 0900 1995. Of de Jellinek advieslijn: 088 505 1220