Reactie Mainline op opinie burgemeester Halsema

Op 5 januari 2024 publiceerde Femke Halsema, Burgemeester van Amsterdam, een opinie in The Guardian over de noodzaak om ons drugsbeleid te herzien en te hervormen. Zij komt in het stuk tot de conclusie dat ons huidige beleid op alle fronten faalt en zelfs leidt tot meer geweld en criminaliteit, in plaats van minder. In het stuk roept zij op tot hervormingen: het reguleren van de markt, staatscontrole over de productie en handel van psychoactieve middelen, het beschikbaar maken van middelen voor medische toepassing, een combinatie van bovenstaande of andere creatieve beleidsoplossingen.

Vanuit Mainline steunen wij deze oproep volledig. Al 33 jaar werken wij in het harm reduction veld. Harm reduction is de toepassing van (publieke) gezondheidsmaatregelen om de risico’s van druggebruik te beperken. Maar evengoed is het harm reduction veld een beweging die strijdt voor sociale gerechtigheid voor mensen die drugs gebruiken en die mede als gevolg daarvan veelal in de marges van de maatschappij terecht komen. Mainline is actief in een groot aantal landen in de wereld en ziet de directe gevolgen van de ‘war on drugs’ op mensenlevens. Niet alleen de levens van mensen die middelen gebruiken. Maar ook de levens van vaak jonge mensen die via de drugshandel proberen een beter leven voor zichzelf te realiseren. Veel van deze mensen komen in de gevangenis terecht of sterven uiteindelijk door geweld.

Als organisatie die zich met name richt op gezondheid is Mainline lang terughoudend geweest om zich te mengen in het vaak sterk gepolariseerde debat over beleidshervormingen en het reguleren van middelen. Maar door de jaren zagen wij in de landen waar wij werken een toename van risicovol gebruik, een grotere beschikbaarheid van middelen, ruwere drugsscenes en steeds meer grove mensenrechtenschendingen gericht tegen mensen aan de onderkant van de drugsmarkt. De toegenomen productie, handel en consumptie wordt in het meest recente World Drug Report van de VN onderkend. Recent benoemde ook de OHCHR – het mensenrechteninstituut van de Verenigde Naties – de noodzaak tot het reguleren van drugs.

Zonder radicale beleidshervormingen lukt het niet om de gezondheid van mensen en hun rechten te beschermen. De steeds omvangrijkere investeringen in repressie van drugsproductie en handel brengen ons verder af van onze doelen: een maatschappij die zo veilig en gezond mogelijk is. Dat een Burgemeester dit nu helder en zonder omhaal op een internationaal toneel onderkent, zien wij als een enorme stap. Een moedige stap bovendien.

In dat sterk gepolariseerde debat hoopt Mainline een nuance aan te brengen. Wij hebben 33 jaar ervaring in het drugsveld, gaan niet over een nacht ijs, hebben geen politieke agenda en zijn oprecht betrokken bij mensen die lijden onder de gevolgen van drugsgebruik en de illegale drugsmarkten. De oproep van Burgemeester Halsema is goed doordacht. Haar pleidooi heeft een sterke wetenschappelijke basis en ademt bovendien de urgente problematiek die Mainline al jaren onder de aandacht probeert te brengen. Het is de hoogste tijd om de grove systeemfouten in ons beleid te onderkennen en realistische alternatieven te onderzoeken. Dat Amsterdam hierin voorop wil lopen maakt Mainline meer dan trots. Op onze stad en op onze Burgemeester.