Ferry’s Corner: Drugs is niet (alleen) het probleem voor verslaving

In de jaren ’80 beschreef Hans Zinberg het model drugs–set–setting als manier om drugsgebruik beter te begrijpen. Het model mag dan wat ouder zijn, het is nog altijd actueel. Het kijkt verder dan het idee dat “het middel het probleem is” en neemt ook de persoon én de context mee. Juist daarom vind ik het zo bruikbaar binnen harm reduction en in het werk als hulpverlener.

Drugs gaat over het middel zelf: soort, dosis, zuiverheid en combinaties. Als hulpverlener kun je daar neutrale, feitelijke vragen over stellen en tips geven over mogelijke risico’s. Bijvoorbeeld: “Ik ben benieuwd wat je gebruikt, misschien heb ik nog praktische tips voor je.”

Set verwijst naar de gemoedstoestand, verwachtingen, gezondheid en ervaring van de gebruiker. Een simpele vraag kan al veel inzicht geven: “Als je drugs gebruikt, op welke momenten voelde je je dan het prettigst?”

Setting draait om de omgeving: locatie, sfeer, gezelschap en veiligheid. Kan je cliënt op een veilige, stressarme plek gebruiken? En kun jij helpen dat mogelijk te maken? Bijvoorbeeld: “Heb je een plek waar je je op je gemak voelt tijdens gebruik? Hoe kunnen wij je daarbij ondersteunen?”

Het doel voor de gebruiker is een gezonde balans tussen drugs, set en setting. Ontbreekt die balans, dan is de kans groter op stress, ongemak of een nare ervaring. Het heeft in ieder geval mijn visie op drugsgebruik veranderd. Waar ik vroeger dacht dat drugs altijd tot verslaving leiden, weet ik nu dat het vaak ook te maken heeft met de mindset en de omgeving waarin iemand gebruikt. Het is een fijne gedachte dat je daar als hulpverlener een positieve invloed op kunt hebben.

Trainer Ferry Barendregt geeft voor Mainline door het hele land trainingen over drugs en drugsgebruik.