Vreemd gedrag zoals continu de grond afspeuren op zoek naar kruimeltjes coke of voortdurend krabben omdat je denkt dat er beestjes onder je huid krioelen. En basecoke kan ook heftige psychische effecten geven. Denk aan psychoses of paranoïde wanen. Dit gebeurt vooral na intensief gebruik en dagenlang doorgaan zonder slaap. Hieronder een overzicht van de meest voorkomende, ongewenste effecten van cocaïnegebruik op de geestelijke gezondheid en gedrag.
Opgefokt
Korte lontjes en lange tenen. Een uitgeput lichaam en een overprikkelde geest kunnen minder hebben. Bij langdurig gebruik is het coke-effect ook niet meer wat het ooit was. Iets waar wel op gejaagd wordt en tot frustratie leidt als het niet komt. Ook de kwaliteit van coke kan tegenvallen. Dit ligt soms echt aan de kwaliteit, maar in veel gevallen zijn de hersenen dusdanig overprikkeld door langdurig gebruik dat men simpelweg niet meer hetzelfde effect voelt. Hier bovenop wordt het schrikcentrum in de hersenen geprikkeld door cocaïne. Allemaal factoren die dus bijdragen aan opgefokt gedrag.
Beestjes onder de huid
Wie veel coke gebruikt, kan het gevoel krijgen dat er 'beestjes' onder de huid kruipen.
Dit komt doordat door de stimulerende werking van cocaïne die de lichaamstemperatuur laat stijgen. De bloedtoevoer naar de huid verhoogt, je gaat meer zweten. Die combinatie zorgt voor een reactie in de zenuwuiteinden. Dit kan voelen als beestjes onder de huid. En soms proberen mensen de huid ook echt open te krabben om zo het ongedierte te kunnen 'vangen'. Iemand ervan overtuigen dat er geen beestjes zijn heeft vaak weinig zin. Het is aan te raden ‘bij beestjes’ de nagels kort en schoon te houden. Zo spaar je de huid en voorkom je infecties.
Cokedepressie
Cocaïne wordt over het algemeen gebruikt vanwege het oppeppende en opbeurende effect op de stemming. Maar regelmatig gebruik kan leiden tot een zogenaamde chemische depressie. Daarvan is sprake bij een tekort aan dopamine en serotonine in de hersenen. De gevoelens van neerslachtigheid die dit veroorzaakt, zijn vaak aanleiding om coke te blijven gebruiken, om zo weer een goed gevoel te krijgen. Dit kan op korte termijn werken, maar uiteindelijk heeft het een averechts effect. De hersenen raken alleen maar verder uitgeput en in plaats van beter, gaat iemand zich alleen maar slechter voelen.
Een chemische depressie gaat vanzelf over als er geen coke meer wordt gebruikt. Maar het duurt even voordat de verstoorde dopamine- en serotoninehuishouding in de hersenen hersteld is. Na langdurig en intensief cokegebruik kunnen de hersenen een week tot een maand (of langer) nodig hebben om te herstellen. Wat niet wil zeggen dat een chemische depressie niet serieus is - het verhoogt het risico op suïcidale gedachten en suïcidepogingen. Goed rusten, gezond eten en afleiding kunnen tijdens de herstelperiode helpen. Als de depressie niet overgaat, is het verstandig een arts te raadplegen.
Cokeparanoia
Paranoïde gedachten of achterdochtigheid. Veel cokegebruikers zijn hiermee bekend. Bij overmatig cokegebruik sta je namelijk continu op scherp. Coke stimuleert het sympathisch zenuwstelsel dat zorgt voor de zogenaamde “fight-flight response”. Hierdoor krijgt het gebied in de hersenen dat reageert op gevaar te veel prikkels. Het gevolg van overprikkeling is dat je sneller schrikt. Ook als er niets te schrikken valt. Dat is vreemd, en hierdoor gaan mensen onbewust zoeken naar een verklaring voor de schrik. Je kunt zo verbanden gaan leggen die er niet zijn: bijvoorbeeld dat iemand het over je heeft als hij jouw kant op kijkt.
Bij cokeparanoia, is het beste een rustige plek op te zoeken zodat de schrikreactie niet te veel gestimuleerd wordt. Het gaat uiteindelijk om een gevoel van veiligheid creëren en het verminderen van prikkels. Goed eten en slapen kan ook behulpzaam zijn.
Cokepsychose
Een psychose kan op verschillende manieren ontstaan. Een cokepsychose vertoont dezelfde kenmerken als andere psychoses: gebruikers krijgen last van hallucinaties en/of wanen en worden vaak angstig. Eigenlijk is het de overtreffende trap van ‘para’ zijn. In een psychose kan iemand in paniek raken. Wie van coke een psychose krijgt heeft meestal al een aanleg voor psychoses. Zo iemand is extra gevoelig voor de verhoging van dopamine in de hersenen, die door cokegebruik wordt veroorzaakt. Een cokepsychose is bijna altijd een kortdurende psychose die enkele uren tot mogelijk een paar dagen duurt. Stoppen met cokegebruik is in de meeste gevallen genoeg om de psychotische symptomen te laten verdwijnen. Als de klachten aanhouden of de gebruiker een gevaar vormt voor zichzelf en/of zijn omgeving, is het aan te raden professionele hulp te zoeken. Ook bij een psychose is een prikkelarme veilige omgeving prioriteit.
Coke en andere gebruikstechnieken
Zelfcontrole en omgaan met trek